English
Deutsch
W ostatnich latach świat, a wraz z nim nowe technologie przyspieszyły niczym najszybsze Ferrari podczas legendarnego wyścigu LeMans. W ferworze tych zmian człowiek w wielu kwestiach pozostał jednak taki sam. Nowe technologie, nawet te najbardziej zaawansowane, nie potrafią zatrzymać tworzącego się dystansu na linii technologia - człowiek, ale mądre - inkluzywne projektowanie i większy fokus na UX, już tak.
W tym artykule wyjaśnię, jak ugryźć nowe technologie tak, aby w pełni je wykorzystać, jednocześnie nie tworząc nowych barier w relacji z użytkownikami.
Znaczenie dostępności cyfrowej
Nowe technologie, nowe trendy, ten sam człowiek
Znakomita większość wdrażanych w ostatnich latach produktów cyfrowych, niezależnie od swojej natury i zastosowania, stawia przed użytkownikami nowe wyzwania poznawcze. Wynika to bezpośrednio z dynamicznego rozwoju technologii, dzięki któremu cały czas ulepszamy rozwiązania, dodajemy do produktów nowe funkcjonalności i imponujące efekty wizualne.
Obserwując obecne trendy, odnoszę nieodparte wrażenie, że od użytkowników wymaga się dziś "pełnej biegłości" w świecie online. Muszą na przykład szybko się uczyć i reagować, myśleć elastycznie i nawigować dokładnie, stale i bez zakłóceń. Mamy szczęście, jeśli nasi użytkownicy są w stanie sprostać tak wysokim wymaganiom, ale co jeśli tak nie jest?
Dla części użytkowników korzystanie z najnowszych serwisów i aplikacji staje się bardzo utrudnione lub niemal niemożliwe. Zakładając, że wszystkie zmysły i zdolności użytkownika są w pełni sprawne i “włączone” przez cały czas, stwarzamy ryzyko zignorowania już nie tylko marginesu naszych odbiorców, ale ogromnej ich grupy. Grupy, która potrzebuje uwzględnienia, poprzez np. projektowanie inkluzywne.
Nasza pełna wydajność jest tylko tymczasowa dla nas wszystkich
O ile niepełnosprawność, choć zdefiniowana na nowo, jako stan zależny nie tylko od uwarunkowań zdrowotnych jednostki, ale i od kontekstu, jest stanem stałym i niezmiennym, to wykluczenie tymczasowe może dotyczyć nas wszystkich.
Nasze zdolności percepcyjne zmieniają się wraz ze zmianą otoczenia, ilością przetwarzanych bodźców, przyjmowaniem nowych ról i nieprzewidzianymi zdarzeniami. Zdolności percepcyjne wpływają na sposób, w jaki wchodzimy w interakcje z otaczającym nas światem. Nie słyszymy tak dobrze w hałaśliwym tłumie, jak w domu, a czytanie treści na ekranie telefonu lub tabletu w jasnym świetle słonecznym jest trudne. Przytłaczający, pełen wyzwań dzień może powodować przeciążenie sensoryczne. To, co jest praktyczne, bezpieczne i funkcjonalne dla użytkownika, stale się zmienia.
Piękno ograniczeń
Projektowanie dla osób z trwałą niepełnosprawnością może wydawać się znaczącym ograniczeniem. Spójrzmy jednak na to z drugiej strony. Posłużę się przykładem - jako świeżo upieczeni rodzice spędzamy większość dnia, wykonując wszystkie czynności jedną ręką. Czy nie zbliża nas to do doświadczeń osoby ze złamaniem nadgarstka lub niedowładem ręki? Dostarczając projekty stworzone dla osób z trwałą niepełnosprawnością, osoba z tymczasowym ograniczeniem - w tym przypadku świeżo upieczony rodzic - również może odnieść korzyści. Produkty zaprojektowane w ten sposób mogą w rzeczywistości przynieść korzyści znacznie większej grupie osób, niż początkowo zakładaliśmy.
Projektowanie z uwzględnieniem pełnego zakresu ludzkiej różnorodności nazywane jest projektowaniem inkluzywnym - włączającym. Oznacza ono nie tylko włączanie - uwzględnianie różnych możliwości percepcji, ale i uczenie się od osób o różnych zdolnościach i perspektywach. Projektując inkluzywnie uwzględnia się więc różne drogi osiągnięcia celu, aby każdy użytkownik mógł uczestniczyć w doświadczeniu z poczuciem przynależności.
Odpowiedzialny proces projektowy
Ludzie uczą nas otwartości, a produkty, które projektujemy postrzegają i doświadczają z bardzo różnych perspektyw. Jako niejednorodna grupa, mają niesamowite możliwości do przystosowywania się do różnych sytuacji. Dlatego zrozumienie, dlaczego i w jaki sposób ludzie bywają wykluczani, daje nam możliwość podjęcia odpowiednich kroków w kierunku projektowania sprzyjającego włączeniu społecznemu.
Projektowanie uwzględniające ograniczenia to po prostu dobre projektowanie. Działa w całym spektrum powiązanych umiejętności, łącząc ludzi o podobnych celach / potrzebach i różnych indywidualnych zdolnościach percepcyjnych. Naszym celem jest tworzenie doświadczeń, które jednoczą i uwzględniają tę indywidualność.
Dostępność to już nie opcja
W Polsce i Unii Europejskiej, dostępność cyfrowa Wytyczne dla sektora publicznego określa dyrektywa z 4 kwietnia 2019 r. w sprawie dostępności stron internetowych i aplikacji mobilnych wraz z dyrektywą uzupełniającą - dyrektywą UE w sprawie dostępności sieci 2016/2102.
W sektorze prywatnym stosowanie dostępności cyfrowej definiuje i reguluje EAA – European Accessibility Act, z wsparciem powyższych dokumentów.
EAA to dokument stworzony z potrzeby uspójnienia różnych standardów i praw dotyczących dostępności produktów i usług cyfrowych w krajach UE. W Polsce zacznie oficjalnie obowiązywać już 28 lipca 2025 r- w odniesieniu do wszystkich nowo wprowadzanych produktów. 30 lipca 2030 r. .
Wytyczne dla sektora prywatnego w całej UE, zgodne z EAA dotyczą w szczególności:
- komputerów i systemów operacyjnych,
- bankomatów i maszyn biletowych,
- smartfonów i tabletów,
- telewizorów, dekoderów i innych urządzeń związanych z cyfrową dystrybucją telewizyjną,
- usług i urządzeń telekomunikacyjnych,
- usług związanych z transportem publicznym,
- usług bankowych,,
- e-Booków i e-czytników,
- numerów alarmowych,
- e-commerce'u..
EAA obejmuje wszystkie usługi i produkty działające wewnątrz UE, bez względu na to, gdzie zostały wytworzone.
Jakie wytyczne zawarte w EAA należy uwzględnić weryfikując dostępność produktu?
Lista jest obszerna, poniżej przedstawiam więc najważniejsze wytyczne - skrótowo określone jako ZASADA POUR (Perceivable, Operable, Understandable, Robust. Rozszyfrujmy ten skrót, a wszytko stanie się klarowne.
Perceivable - czytelne
Tu przede wszystkim ustawodawca skupia się na zapewnieniu tekstowych alternatyw dla nie-tekstowych elementów interfejsów oraz stosowaniu czytelnych rozwiązań przy projektowaniu układu treści i strony graficznej produktu, w szczególności:
1. Umieszczanie alternatywnych tekstów na elementach graficznych i nawigacyjnych (opisywanie, dokąd prowadzą).
2. Zapewnienie transkrypcji i napisów do materiałów audio/wideo, z możliwością odtwarzania z klawiatury.
3. Zapewnienie alternatywnych kanałów dla plików multimedialnych.
4. Umożliwienie prezentacji treści w uproszczonym układzie, w dowolnej orientacji ekranu, w powiększeniu do 200% i za pomocą czytnika ekranu - bez utraty treści lub funkcjonalności.
5. Opisy danych wejściowych - szczegółowe instrukcje dotyczące danych, które należy wprowadzić do danych wejściowych, wraz z informacjami o wymaganym formacie.
6. Używaj odpowiednich kontrastów, kolorów i przejrzystych elementów nawigacyjnych.
7. Teksty należy publikować w sposób czytelny, czyli podzielone na nagłówki, akapity, listy, a tytuły stron powinny być unikalne i bezpośrednio informować o zawartości podstrony, na której znajduje się użytkownik.
Operable – funkcjonalne
Zasada ta odnosi się głównie do uczynienia treści czytelnymi dla czytników ekranu bez utraty funkcjonalności i treści. Należy również pamiętać o odpowiednim projektowaniu nawigacji, czytelnym budowaniu formularzy i innych najlepszych praktykach w tym zakresie:
1. Zapewnienie pełnej obsługi za pomocą klawiatury i czytników ekranu.
2. Korzystanie z pomocy nawigacyjnych, wyszukiwanie i określanie lokalizacji oraz spójna i niezmienna nawigacja w całym produkcie, dostępna z klawiatury.
3. Ułatwienie innych metod wprowadzania treści i nawigacji (gesty, głos).
4. Formularze - w tym formularz wyszukiwania, powinny być zbudowane zgodnie ze standardami, z odpowiednimi opisami wszystkich pól formularza i przycisków.
5. Odsyłacze, przekierowania i linki nie mogą otwierać się bez ostrzeżenia.
Understandable - zrozumiałe
W tym przypadku mówimy o interfejsie tworzonej przez nas aplikacji lub systemu, który powinien być intuicyjny i łatwy do zrozumienia dla wszystkich użytkowników, niezależnie od tego, jak go odczytują. Większość wytycznych zawartych w tym temacie ma zastosowanie:
1. Potrzeba jasnych instrukcji i informacji zwrotnych z systemu.
2. Nawigacja powinna być przewidywalna i spójna.
Robust - wytrzymałe i solidne
Ostatecznie, usługa czy produkt, który projektujemy musi być solidny, czyli dostosowany do różnych poziomów zaawansowania użytkowników:
1. Rozwijaj treści tak, aby użytkownicy o różnych doświadczeniach i wymaganiach mogli z nich korzystać w równym stopniu.
2. Pliki do pobrania również muszą być dostępne - muszą mieć strukturę, która umożliwia szybkie skanowanie dokumentów i może być obsługiwana przez czytnik ekranu.
Rozwiązania w zakresie dostępności cyfrowej - projektowanie sprzyjające włączeniu społecznemu
Projektanci UXW związku z tym, zobowiązani powyższymi przepisami i podejściem skoncentrowanym na użytkowniku, muszą wziąć pod uwagę różnorodność umiejętności i potrzeb swoich odbiorców. Upewnić się, że projektowane rozwiązania są dla nich najlepiej dopasowane. Rosnące możliwości uatrakcyjniania interfejsów pod względem wyglądu i funkcjonalności stanowią trudne wyzwanie - tworzyć produkty, które wykorzystują najnowsze techniki i trendy, a jednocześnie są intuicyjne i łatwe w użyciu - dostępne dla jak najszerszego grona odbiorców.
W UX Lab lubimy takie wyzwania 😉 Zwracamy uwagę i otwarcie przyjmujemy wszystkie innowacje UX, uczymy się na podstawie naszych doświadczeń projektowych i zawsze bierzemy pod uwagę pełną różnorodność potrzeb i możliwości naszych użytkowników. W ten sposób przyczyniamy się do tworzenia bardziej sprawiedliwego świata online, który jest dostępny i zrozumiały dla wszystkich zaangażowanych w ten proces. Uważamy to za jedno z naszych głównych zadań jako projektantów.
Dzięki takiemu podejściu nie tylko “otwieramy” nasze produkty dla większej ilości osób, o szerszym zakresie umiejętności, ale przede wszystkim tworzymy produkty odzwierciedlające zmienną naturę człowieka. Chcemy, aby nasze projekty odzwierciedlały tę naturalną różnorodność i odpowiadały na współczesne wyzwania wszystkich potencjalnych użytkowników. Rezultatem tych starań są nasze usługi i rozwiązania technologiczne, które sprzyjają włączeniu społecznemu
Zgodnie z naszą misją w Ailleron, tworzymy łatwe i przyjemne doświadczenia finansowe dla każdego. Wierzymy, że projektowanie integracyjne i tworzenie dostępnych rozwiązań to standardy, które działają. Masz jakiś proces, rozwiązanie albo usługę do rozpracowania? Polecamy się!
Źródła:
- Przewodnik Inclusive 101 (microsoft.design)
- Jak użytkownicy czytników ekranu piszą i kontrolują urządzenia mobilne (nngroup.com)
- Czy Twój bank jest gotowy na nowe standardy dostępności cyfrowej?
- Europejski akt o dostępności (EAA) - co jest i kogo dotyczy? - Infor.pl
- Animować, czy nie animować? - Kinaole
- 10 Heurystyk użyteczności dla projektowania interfejsu użytkownika (nngroup.com)
FAQ
1. Co to jest inkluzywne projektowanie?
Projektowanie integracyjne uwzględnia różnorodność wymagań i potrzeb wszystkich użytkowników. Wybierając to podejście, dążymy do tworzenia produktów, które są dostępne i użyteczne dla wszystkich, niezależnie od umiejętności, wieku czy pochodzenia. Obejmuje ono projektowanie z myślą o dostępności fizycznej, sensorycznej, poznawczej i emocjonalnej, aby zapewnić pełne uczestnictwo i równe szanse dla wszystkich użytkowników.
2.Jak w projektowaniu UX stosować zasadę POUR?
Zasada POUR to skrótowe określenie wytycznych dotyczących zapewnienia dostępności rozwiązań cyfrowych (Perceivable, Operable, Understandable, Robust). Chodzi tu przede wszystkim o dbałość, aby tworzone rozwiązania były intuicyjne, proste w obsłudze, użyteczne i zrozumiałe dla różnorodnych grup odbiorców. Zasada ta w największym skrócie sprowadza się do zapewnienia dostępu do tworzonych produktów dla wszystkich użytkowników, niezależnie od ich umiejętności.
3. Najważniejsze rzeczy, jakie warto zapamiętać po przeczytaniu tego artykułu
Dostępność w cyfrowym świecie Pełne wykorzystanie nowych technologii jest kluczowym aspektem, który musi być brany pod uwagę od samego początku procesu projektowania. Zapewnienie dostępności jest nie tylko wymogiem etycznym, ale także obowiązkiem regulowanym przez prawo w sektorze publicznym. W sektorze prywatnym przepisy wejdą w życie w lipcu przyszłego roku.
